Είδηση προερχόμενη από το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων αναφέρεται στη χρησιμότητα της λύπης και στο πώς βοηθά τους ανθρώπους να αλλάξουν τη ζωή τους. Συγχρόνως, κατακρίνεται η τάση των γιατρών και των φαρμακοβιομηχανιών να προσπαθούν με το παραμικρό να εξαφανίσουν από τη ζωή των ανθρώπων τη θλίψη και να προωθούν την αντιμετώπιση με φάρμακα.
Προέκταση της θλίψης αποτελεί η κατάθλιψη, για την οποία τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα και περισσότερο λόγος. Πρόκειται για την απόρροια μια μεγάλης δυσκολίας ή μιας μακράς περιόδου άγχους και αποτελεί την αντίδραση του οργανισμού για να απαλλαγεί από την υπερβολική ένταση και πίεση: σώμα και ψυχή «κάνουν ένα διάλειμμα» και αδρανούν. Μειώνονται τόσο οι διανοητικές λειτουργίες όσο και οι σωματικές. Σε συναισθηματικό επίπεδο το άτομο γίνεται πολύ ευάλωτο και τις περισσότερες φορές απομονώνεται.
Ένας απ’ τους συνήθεις τρόπους αντιμετώπισης της κατάθλιψης από τους ειδικούς είναι η φαρμακευτική αγωγή. Δεν είναι όμως σπάνιο το φαινόμενο ορισμένοι ειδικοί να χορηγούν χάπια με το παραμικρό, ακόμη σε περιπτώσεις φυσιολογικών περιόδων θλίψης. Με άλλα λόγια, μια συνηθισμένη αντίδραση του οργανισμού, η λύπη, αντιμετωπίζεται ως ασθένεια.
Οι τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της ψυχολογίας έρχονται να μας υπενθυμίσουν, ότι τα συναισθήματα που βιώνει κάποιος κατά τη διάρκεια μιας περιόδου θλίψης, μπορούν να αποβούν ευεργετικά για το άτομο. Όταν κάποιος βρίσκεται αντιμέτωπος με αρνητικά συναισθήματα, μαθαίνει να αντεπεξέρχεται καλύτερα στις προκλήσεις της ζωής, να είναι πιο ανθεκτικός, αποκτά νέους τρόπους επιβίωσης, έρχεται πιο κοντά στον αληθινό του εαυτό και τελικά μακροπρόθεσμα πετυχαίνει περισσότερα.
Η απώλεια μιας θέσης εργασίας, ένας χωρισμός ή ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου μπορεί να είναι γεγονότα που αναμφισβήτητα κλονίζουν το συναισθηματικό κόσμο οποιουδήποτε, όμως δεν σημαίνει ότι είναι η αρχή του τέλους μιας ισορροπημένης ψυχικής υγείας.
Σε δημοσίευμα του επιστημονικού εντύπου New Scientist οι επιστήμονες επισημαίνουν ότιστη σύγχρονη εποχή η κοινωνία έχει μικρή ανεκτικότητα στα αρνητικά συναισθήματα, βάζοντας συνεχώς πάνω απ’ όλα την ατομική ευτυχία. Το αποτέλεσμα αυτού είναι η εύκολη συνταγογράφηση χαπιών που υπόσχονται ευτυχία και μπορεί να επηρεάζουν ακόμη και την εξελικτική πορεία του ανθρώπου.
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η θλίψη και τα σχετικά συναισθήματα, εδώ και χιλιάδες χρόνια συνοδεύουν τον άνθρωπο, ο οποίος όμως έχει επιβιώσει εν μέρει επειδή ακριβώς αυτά είναι μακροπρόθεσμα ευεργετικά για τον ίδιο.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Η απώλεια της λύπης: Πώς η ψυχιατρική μεταμόρφωσε την συνηθισμένη λύπη σε καταθλιπτική διαταραχή» (Oxford University Press, 2007), Τζερόμ Γουέικφιλντ υποστηρίζει ότι η λύπη μάς βοηθά να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, ενώ παράλληλα δρα σαν αποτρεπτικός παράγοντας, ώστε να μας εμποδίσει να κάνουμε τα ίδια λάθη. Εξάλλου, η στενοχώρια έχει κατά καιρούς συνδεθεί με μεγάλους καλλιτέχνες και μεγάλα έργα τους. Επιπλέον, δεν είναι σπάνιο έπειτα από περιόδους μεγάλης θλίψης να παρατηρείται αυξημένη δημιουργικότητα ή ακόμη και βελτίωση της καριέρας.
Μέσα σε όλη τη συζήτηση για την αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης τίθεται ένα μεγάλο ερώτημα: έχουν όντως αυξηθεί τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη ή έχει αλλάξει η αντίληψη για τη θλίψη και την ευτυχία;
Διαφορετικά αντιλαμβάνονταν τα άτομα την έννοια της ευτυχίας στο πέρασμα των αιώνων. Χαρακτηριστικό της σύγχρονης εποχής είναι η αλλαγή στην αντίληψη της ευτυχίας και της θλίψης τόσο εννοιολογικά όσο και συναισθηματικά.
Η Emmy van Deurzen στο βιβλίο της «Η ψυχοθεραπεία και η αναζήτηση της ευτυχίας» πολύ εύστοχα αναφέρει ότι θέλουμε την ευτυχία, αλλά, στην πραγματικότητα, δεν ξέρουμε πώς ή πού θα τη βρούμε. Ακόμη και στην εποχή της ευδαιμονίας στην οποία ζούμε, όπου μπορούμε να βρούμε τα πάντα από υλικής πλευράς, η ζωή εξακολουθεί να μην είναι εύκολη.
Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι σήμερα, εφόσον έχουν λύσει το πρόβλημα της επιβίωσης έχουν στρέψει περισσότερο από ποτέ το ενδιαφέρον τους στην αναζήτηση της ευτυχίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναζητούν όλο και περισσότερους τρόπους να απαλλάσσονται από τα αρνητικά συναισθήματα και να ζητούν γρήγορες λύσεις στα προβλήματά τους. Μία από αυτές είναι και τα χάπια ή οι εξαρτήσεις.
Και σ’ αυτό το σημείο τίθεται ακόμη ένα νέο ερώτημα: Μήπως τελικά το υπερβολικό κυνήγι της ευτυχίας και η απόρριψη οποιουδήποτε άλλου συναισθήματος οδηγεί σε νέους καταναγκασμούς; Μήπως βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή, στην οποία κυρίαρχη πάει να γίνει η τυραννία της ευτυχίας;
Η ευτυχία είναι ένας συνδυασμός πράξεων, καταστάσεων ή συμπεριφορών και βρίσκεται μέσα στη ζωή. Δεν είναι συνώνυμη με τη ζωή. Ζω δεν σημαίνει ψάχνω για την ευτυχία.
Αν σε κάποιους φαίνεται υπερβολική η τοποθέτηση ότι η λύπη μπορεί να έχει και τη θετική της πλευρά, μία απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα. Στην κλίμακα των συναισθημάτων δεν υπάρχει μόνο ευτυχία – θλίψη. Ό,τι δεν μας κάνει ευτυχισμένους δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μας κάνει δυστυχισμένους. Το εύρος των συναισθημάτων μπορεί να είναι περισσότερο μεγάλο απ’ ότι πιστεύαμε μέχρι σήμερα και οι διαβαθμίσεις να ποικίλλουν τόσο όσες είναι και οι καταστάσεις από τις οποίες θα περάσει ένας άνθρωπος σ’ ολόκληρη τη ζωή του.
Από τη Δήμητρα Διδαγγέλου, Δημοσιογράφο, Ψυχολόγο
Ενδεικτική βιβλιογραφία – πηγές:Αllan V. Horwitz, Jerome C. Wakefield, 2007, The Loss of Sadness: How Psychiatry Transformed Normal Sorrow into Depressive Disorder, Oxford University Press.
Emmy van Deurzen, 2011, Η ψυχοθεραπεία και η αναζήτηση της ευτυχίας, Εκδ. Κοντύλι.
Πηγή: http://psychografimata.com/
